Eindadvies Platform Onderwijs 2032: hoe is het wetenschappelijk verantwoord?

/ onderwijs2032 science check

In januari 2016 bracht het Platform Onderwijs 2032 advies uit aan staatssecretaris Sander Dekker van onderwijs. Over dit advies is het laatste woord nog niet gesproken. Op 10 april vond in het programma Buitenhof een kort maar stevig debat 37:55 plaats tussen de voorzitter van het Platform, Paul Schnabel, en wiskundelerares en bestuurslid van Beter Onderwijs Nederland Karin den Heijer. Karin den Heijer opende met de constatering dat het rapport van het Platform niet wetenschappelijk is onderbouwd, waar Paul Schnabel tegenover stelde dat het advies wel degelijk wetenschappelijk is onderbouwd, maar dat dit niet is gedaan in de vorm van een zwaar notenapparaat in het advies zelf. Schnabel zag wel in dat dit een welles-nietes uitwisseling is, kwam er later nog eens op terug met de opmerking dat aan dit verschil van inzicht later de nodige aandacht gegeven kan worden. Zo ontstaat dan het idee om met enkele wetenschappers een check op wetenschappelijkheid uit te voeren.

Gezien de complexiteit van de thematiek, en de enorme omvang van alleen al het materiaal dat het Platform op zijn website presenteert, is een geschikte vorm voor deze check een reeks blogs van verschillende auteurs. Mogelijk gaat deze reeks blogs over een wat langere tijd lopen, denk aan een half tot een heel jaar. Er zal dus gelegenheid zijn om ook verdere ontwikkelingen mee te nemen, waar deze raken aan wat in wetenschappelijke zin controversieel kan zijn. De Tweede Kamer (commissie onderwijs) zit er bovenop, de Onderwijscoöperatie is door de TK een belangrijke regierol toebedacht, lerarenverenigingen gaan meedoen. Het kan zomaar het geval blijken dat een analyse van de wetenschappelijke onderbouwing van het advies van het Platform relevante informatie toevoegt.

In een advies over mogelijke en gewenste ontwikkelingen in het onderwijs heeft het wetenschappelijke mogelijk maar een bescheiden aandeel. Overal waar het Platform nadrukkelijk dan wel impliciet uitspraken op wetenschappelijke basis doet, kan dat meer of minder terecht blijken. Wetenschap is niet een prettig helder afgebakende encyclopedie van kennis, waar naar eigen behoefte de nodige lemma’s voor onderbouwing van een eigen standpunt te halen zijn. Verschil van inzicht en twijfel aan eigen kennis zijn juist kenmerken van wetenschap, wat een tikje paradoxaal lijkt. Tot de vraag over goede wetenschappelijke onderbouwing hoort ook of er misschien essentiële wetenschappelijke inzichten buiten beschouwing zijn gebleven. Daar komt nog bij dat kloven tussen theorie en praktijk evenzovele extra uitdagingen zijn voor het gesprek tussen bijvoorbeeld wetenschappers en leraren.

tekst: Ben Wilbrink

voetnoot

Ik sluit niet uit dat Paul Schnabel in het Buitenhof-interview stevig werd verrast door de opening van Karin den Heijer, dat het eindadvies van het Platform niet wetenschappelijk is verantwoord. Zijn directe reactie was: natuurlijk is het wetenschappelijk onderbouwd, maar …. . Er volgde een wat moeizaam betoog dat wetenschappelijke bronnen niet in het eindadvies zelf zijn vermeld, maar wel gebruikt zouden zijn. In het welles-nietes spel gaf Paul Schnabel aan dat daar dan toch nog eens grondig gekeken zou moeten worden. Oké, maar ik heb daar sinds die tijd niets meer over vernomen.
Het zou een goede zaak zijn wanneer Paul Schnabel (het Platform Onderwijs 2032) een heldere verklaring aflegt over de kwestie of zijn eindadvies wetenschappelijk is onderbouwd, of dat er geen wetenschappelijke onderbouwing is omdat het eindadvies op andere gronden tot stand is gekomen. Denk bij dat laatste bijvoorbeeld aan raadpleging van het onderwijsveld en iedereen die daar belangen heeft, inclusief de denktank in Parijs, de onderwijstak van de OECD.

voetnoot

Paul Schnabel sprak op 15 juni 2017 over ‘trust in science’ op een KNAW-symposium over deze thematiek. Ik heb Schnabel er kort kunnen spreken over mijn vraag (waar geen gelegenheid meer voor was om hem publiekelijk te stellen) of het Nederlandse publiek erop mag vertrouwen dat het Platform 2032 zich heeft laten leiden door de beste wetenschappelijke inzichten. Dat is zeker in de thematiek van dit symposium een interessante vraag, want er is wel sprake van een dilemma. Het dilemma is dat wetenschappers hun naam en reputatie hebben ingezet in dit Platform. Staan Schnabel en Ten Dam in voor de wetenschappelijkheid van het eindadvies van het Platform, of is het eindadvies gewoon een politiek stuk? Natuurlijk staat Schnabel nog steeds vierkant achter het eindadvies van zijn Platform, hij vindt dat het wetenschappelijk is onderbouwd, maar het is natuurlijk wel een werkstuk dat onder politieke randvoorwaarden tot stand is gekomen. Ook dat is weer een spannend standpunt, want accepteer je als wetenschapper een opdracht die je inperkt in je wetenschappelijke onafhankelijkheid? In het symposium had Arjen Witteloostuyn juist uitvoerig beargumenteerd dat je dat dus niet moet doen: een opdrachtgever moet alle ruimte laten voor mogelijke uitkomsten die hem onwelgevallig zijn. Opdrachten die niet popperiaans kunnen zijn omdat naar een tevoren gegeven resultaat moet worden toegewerkt, zijn uit den boze. Hoe staat het werk van het Platform in dat krachtenveld, althans wat de wetenschappers in dat Platform betreft?

zie ook

Greg Ashman (December 3, 2016). The OECD’s seven principles of learning. blog

  • The document suggests that the seven principles are drawn from the ‘learning sciences’ and yet I don’t recognise much science in the discussion.

Pedro de Bruyckere (November 11, 2016). Dear Andreas Schleicher, a few minutes about your latest opinion.
blog

  • Open brief aan Andreas Schleicher [PISA], over zijn vrij zwevende ideologische vergezichten. Deze OECD-ideologie is ongetwijfeld van grote invloed geweest op het Eindadvies van het Platform 2032. Pedro de Bruyckere maakt hier kort maar doeltreffend duidelijk dat er bij de onderwijstak van de OECD geen sprake is van wetenschap, maar dat de visie van de OECD luchtfietserij is.

Jennifer Buckingham & Blaise Joseph (June 17, 2018). What the Gonski 2 Review got wrong. policy Paper 6, the Center for Independent Studies. (Australia). paper

  • Ondertussen in Australië, daar is een vergelijkbaar rapport over onderwijshervorming uitgebracht, Gonski 2 gelabeld. De kritiek erop lijkt als twee druppels water op wat in deze reeks blogs is geschreven over het kleuterwerk van Platform Onderwijs 2032. Enjoy!

Michael Fordham (19 July 2014). Is education an academic discipline? blog

  • For my argument to be robust, I need to make a distinction between a ‘discipline’ and a ‘field’. I would define a research field as a group of people involved in the study of something. The field of educational research, therefore, involves the study of education as a phenomenon. Education exists, it happens, and we want to make sense of it.
    A discipline, I would argue, is more specific than a field. A discipline does involve the study of something (biology is the study of living things, for example) but a discipline is also defined by (a) the methods it uses to study that thing, (b) the way it defines terms such as ‘proof’, ‘evidence’ and ‘argument’ and (c) a tradition of criticism as to whether certain claims count as knowledge. Importantly, this means that the same object of study can be researched in different disciplines . . .

Beatrice de Graaf (13 mei 2017). ‘Leve de specialisten!’ NRC Wetenschap W3. column

  • Maar dan moet dat kennen en kunnen wel worden beloond en ondersteund. Dus weg met al die nutteloze rapporten over vaardigheden voor de toekomst. Geef het wetenschappelijk onderwijs alsjeblieft meer ondersteuning voor het overbrengen van kennis en kunde in het hier en nu. Specialisten aan de macht!

Jurjen van der Helden en Harold Bekkering (15 oktober 2015). Leren zonder feiten is een gevaarlijke illusie. De visie van het Platform Onderwijs 2032 is doordrenkt van economisch nutsdenken en gaat voorbij aan belangrijke wetenschappelijke inzichten. de Volkskrant opinie

  • Hoe leren mensen? En hoe zou het onderwijs er uit moeten zien als je hier rekening mee houdt? En zijn de taken die aan het onderwijs worden opgelegd wel uitvoerbaar, gezien deze wetenschap? Het voorlopige document van het Platform Onderwijs 2032 gaat voorbij aan belangrijke inzichten uit de psychologie en neurowetenschappen.

E. D. Hirsch, Jr. (2016). Why knowledge matters. Rescuing our children from failed educational theories. Harvard Education Press. isbn 9781612509525 prologue pdf

  • … findings in neuroscience and data from France
    De scherpste aanklacht tegen progressivistische onderwijshervormingen, zoals ook Onderwijs 2032 er een is, die ik ken. Evidence-informed. De verwijzing naar Frankrijk: daar is van het ene moment op het andere het bestaande traditionele gelijkgetrokken onderwijs vervangen door het op Amerikaanse leest geschoeide progressivistische: individualisering, niet zozeer op kennis alswel op vaardigheden gericht, kindgericht (nieuw leren), romantisch. De resultaten van die omwenteling van een kwart eeuw geleden zijn nu binnen, en ze zijn dramatisch. Over de hele linie onderwijsresultaten achteruit, voor zwakkere leerlingen meer dan voor kinderen van de Franse elite: vergrote ongelijkheid! Een natuurlijk experiment, waar we in eigen land maar beter tijdig kennis van kunnen nemen. Mijn blog over de proloog hier.

Paul Kirschner (11 november 2018). Mag je experimenteren met kinderen? blog

Paul Kirschner & Mirjam Neelen (September 6, 2016). The Dunning-Kruger effect: a poisonous paradox. blog

  • Dit Dunning-Kruger-effect is in zekere zin een rode draad door het onderwijsdebat. We zien in dit debat tal van deelnemers uitspraken doen over zaken waar zij geen vakdeskundigheid in hebben, en dat is dan ook het doel van de opgezette blogreeks: onderzoeken of en zo ja hoe ingenomen standpunten een wetenschappelijke onderbouwing (zouden kunnen) hebben. Maar bovendien komt het Dunning-Kruger-effect terug in de inhoud zelf van het debat over onderwijs-2032, zoals Kirschner en Neelen ook aangeven: het is maar al te makkelijk om in de eigen ervaring of anecdote bewijs te zien voor de juistheid van leerstukken in de progressivistische onderwijsideologie.

Justin Kruger & David Dunning (1999). Unskilled and unaware of it: How difficulties in recognizing one’s own incompetence lead to inflated self-assessments. Journal of Personality and Social Psychology, 77, 1121-1134. pdf

Christopher Lubienski, Elizabeth Debray, Janelle Scott (May 26, 2016). The Push and Pull of Research: Lessons from a Multi-site Study of Research Use in Education Policy. post

Richard Phelps (2013?). The Rot Spreads Worldwide: The OECD – Taken In and Taking Sides. OECD encourages world to adopt failed US education programs. webpage

Janelle Scott, Huriya Jabbar, Priya Goel, Elizabeth DeBray, Christopher Lubienski (December 9, 2015). Evidence use and advocacy coalitions: intermediary organizations and philanthropies in Denver, Colorado. Education Policy Analysis Archives, 23, #124. free access

Ben Wilbrink (9 november 2018). Curriculum punt nu, kent u dat? Komenski Post blog

Jan Kuitenbrouwer (26 maart 2016). Verbijsterend, hoe die Schnabel met clichés strooit. nrc https://www.nrc.nl/nieuws/2016/03/26/verbijsterend-hoe-die-schnabel-met-cliches-str-1602336-a1075776

first series of blogs in reverse chronological order